بلوک اتوکلاو شده نوعی از بتن است که در مرحله ای از ساخت درون دیگ های اتوکلاو قرار میگیرد . پس از قرار گرفتن قطعات بتن درون اتوکلاو این دستگاه شروع به تولید بخار آب کرده و وارد دیگ های خود میکند . این بخار آب باعث ایجاد فشار به بتن میشود . مقدار این فشار برابر است با بیشتر از ۱۱ اتموسفر و کمتر از ۱۴ اتموسفر است .
بلوک اتوکلاو شده رنگی روشن دارد. فضاهای خالی بسیار زیادی در درون خود دارد که دلیل آن نیز وجود گاز است، اگر از نمایی نزدیک به آن نگاه کنید میتوانید این فضاهای خالی را مشاهده کنید. گازی که در هنگام تولید با دستگاه اتوکلاو از آن استفاده میشود، گاز هیدروژن است که با پودر آلومینیوم و عناصری که دارای خاصیت قلیایی هستند و در سیمان وجود دارند واکنش نشان داده و این فضاهای خالی را بوجود می آورند. عملا این فضای خالی است که خاصیت عایق بودن بلوک را به آن اضافه میکند.
برخلاف روش های سنتی ساخت و ساز و آجرهای قدیمی هیچ راهی برای عبور آب از داخل بلوک اتوکلاو شده وجود ندارد. با این وجود در صورت برخورد با آب آن را به خود جذب میکند و در هنگام دیوارچینی با استفاده از یک ملات به عنوان روکش دیگر هیچ راهی برای عبور آب یا رطوبت وجود نخواهد داشت.
از ویژگی های بارز این بلوک مقاوت بالای آن تحت فشار بسیار زیاد است. در حقیقت یک پنجم تراکم بتن های معمولی را دارد اما مقاومت آن ۵۰ درصد مقاومت بتن های معمولی است. در کشورهایی مانند استرالیا از این بلوک ها در قالب پانل های بزرگ و به عنوان یک پوشش یا روکش استفاده میشود. اما در کشور ما ایران از بلوک اتوکلاو شده برای دیوارهایی که بار بسیار زیادی را تحمل میکنند استفاده میشود که البته هیچ مشکلی در این خصوص وجود ندارد. از آنجاییکه سطح مقاومت این بلوک بسیار بالاست، میتوان از آن برای دیوارها، کف ساختمان و سقف ها استفاده کرد. اما میبایست سازه خود را نیز مستحکم کنید
جالب است بدانید که عملکرد این بلوک بستگی به شرایط آب و هوایی دارد که در آن استفاده میشود. با ترکیب بتن و فضاهای خالی که از گاز پر شدهاند، بلوک اتوکلاو شده به سطح قابل توجهی از نوعی جرم حرارتی تبدیل میشود. استفاده از این بلوک برای دیوارهای داخلی و کف ساختمان نیز جرم حرارتی قابل توجهی ایجاد میکند. دمای تعدیل کننده جرم حرارتی، در شرایط آب و هوایی مناسب خواهد بود که به سرمایش و تهویه هوای بسیار زیادی نیاز است.
این بلوک نسبت به سایر محصولات ساختمانی مانند سنگها دارای ویژگی عایق حرارتی بسیار خوبی است و حتی با چشم پوشی از بحث استاندارد سازی در ساخت، میتوان آن بدون لایه عایق استفاده کرد. اما مهندسین و اداره استاندارد توصیه میکنند که از یک لایه عایق اضافی همراه با این بلوک استفاده شود. طبق محاسبات یک ضخامت ۲۰۰ میلیمتری با نرخ آر (R) برابر با ۴۳/۱ را ارائه میدهد و ۵ درصد رطوبت را عبور میدهد. این درحالی است که استفاده از یک لایه عایق باعث میشود که نرخ R به حدود ۷۵/۱ افزایش یافته و به مقدار استاندارد نزدیک شود. بنابراین توصیه میشود که همراه با این بلوک از یک لایه عایق استفاده شود.
بلوک اتوکلاو شده به دلیل روش ساخت منحصربه فرد و وجود تخلخل زیاد در ساختار آن باعث میشود که هوا به راحتی در داخل آن جریان یابد و نوعی عایق صوتی ایجاد کند. همانطور که در ساخت ساختمانهای بزرگ توصیه میشود که کلیه شکافها و درزها پوشش داده شوند و از نفوذ صدا جلوگیری شود، در مورد این بلوکها این قانون متفاوت خواهد بود. در بدنه این بلوکها حفرههای نامتقارن باعث میشود که نوعی عایق نامنظم ایجاد شود و نسبت به صوت عایق باشد. این بلوک به خوبی نویز صدا را جذب میکند.
با توجه به اینکه هنگام ساخت بلوک از مواد معدنی استفاده میشود، این بلوک در برابر آتش سوزی بسیار مقاوم است و حتی دچار انفجار نمیشود. بنابراین برای مقابله و کاهش خطرات آتش سوزی گزینه مناسبی است و حتی در استاندارد ساختمان نیز از آن یاد شده است. بسته به کیفیت و ضخامت بلوک، میتوان ادعا کرد که میتواند شدت گرما را تا ۴ ساعت متوالی تحمل کند. از طرفی این بلوکها در برابر موریانه و حشرات موذی مقاوم هستند و باوجود اینکه آنها را از بین نمیبرند، ام برای آنها نیز جذاب نیستند.
ماهیت سبک و تخلخل زیاد در بلوک اتوکلاو باعث میشود که به نوعی آسیبپذیر باشد. از طرفی اگر همراه با آن از یک لایه عایق رطوبت خوب استفاده نشود، امکان نفوذ رطوبت مستقیم به درون آن وجود دارد. جالب است بدانید که شرایط آب و هوایی سخت این بلوک را تحت تأثیر قرار نمیدهد و در شرایط طبیعی نیز تخریب نمیشود، اما باید قبول کرد که مقاومت مکانیکی بلوک اتوکلاو شده کم است و رطوبت را از خود عبور میدهد. البته با توجه به وجود حفرههای نامتقارن در این بلوک، میتوان امیدوار بود که سرعت عبور رطوبت پایین باشد.
از جمله ویژگیهای حائز اهمیت بلوک اتوکلاو شده این است که به دلیل مواد موجود در پانل یا بلوک آن قابلیت تنفس در داخل ساختمان را تسهیل میکند. توجه داشته باشید که هیچگونه ماده سمی در محصول نهایی وجود ندارد، به همین خاطر کاملا دوست دار طبیعت بوده و به افراد لطمهای وارد نمیکند. با این وجود باید بدانید که بلوک اتوکلاو شده یک محصول بتنی است و احتیاطاتی مشابه عمل و برش محصولات بتنی را میطلبد.